Gematigde Euforie…Het vredesproces in Havanna duurt nu drie jaar en eindelijk lijkt er zicht te zijn op een eindakkoord. Op 23 september presenteerden de delegaties van regering en Farc een principe-overeenkomst over het gevoeligste punt van de agenda: de bestraffing van de misdaden die tijdens de oorlog, die officieel al sinds 1964 woedt, zijn gepleegd.
De euforie over de bereikte overeenkomst was groot, vooral in het buitenland. In Colombia was het een stuk minder. Hoe komt dat?
Het grootste misverstand is om het vredesproces in Colombia te vergelijken met vergelijkbare processen in Zuid-Afrika of Noord-Ierland, om maar eens wat te noemen. Daar ging het om onderhandelingen met leiders die belangrijke groepen uit de samenleving vertegenwoordigen. In Colombia gaat dit helemaal niet op. De Farc heeft volgens de laatste schattingen rond de achtduizend strijders onder de wapens en vertegenwoordigen verder helemaal niemand.
In de gebieden waar ze sterk aanwezig zijn, leggen ze gewapenderhand hun wil op aan de bewoners, die geen keuze hebben dan die criminele autoriteit te accepteren. In hun invloedssfeer reguleren ze de drugseconomie, persen ze de legale economie af en begaan allerlei soorten misdaden.
Het gebrek aan euforie in Colombia is ook te verklaren uit het feit dat er nóg een guerrillagroepering is, die ook al sinds 1964 de Colombiaanse maatschappij helpt ontregelen: het ELN, het Nationale Bevrijdingsleger. Een guerrilla die oorspronkelijk haar inspiratie vond in de Cubaanse revolutie maar die inmiddels, net als grote broer Farc, tot een terroristen-club is verworden zonder enige voeling of steun onder de bevolking voor wie ze zegt op te komen.
Zowel Farc als ELN heeft verschillende malen eerder deelgenomen aan vredesbesprekingen, maar dat leidde nooit tot resultaten. De frustratie hierover bij de gemiddelde Colombiaan is groot en het mechanisme van onderhandelingen met de guerrilla heeft daarom veel aan geloofwaardigheid verloren.
Daarom is er altijd nog de kans dat de Colombiaanse bevolking het resultaat van dit vredesproces niet zal accepteren. President Santos heeft beloofd dat hij een eventueel akkoord aan de Colombiaanse bevolking zal voorleggen en dat het de burgers zelf zijn die uiteindelijk mogen beslissen. Maar hoe dat precies moet gebeuren is nog onzeker. Een referendum wordt het zeker niet, want de kans dat het akkoord dan wordt afgewezen, is te groot. Een alternatief is nog niet gevonden.
– Nico Verbeek
Schaf hier de boeken van Nico Verbeek aan bij Bol.com
*Eerder verschenen in La Chispa