Vorig jaar sloot Santos vrede met de FARC. Het verhaal is iedereen inmiddels wel bekend. Er kwam een referendum met de vraag of de regering van Santos het akkoord mocht uitvoeren, deze werd door het volk afgewezen en kwam er een crisisberaad. In dezelfde week in oktober won Santos de Nobelprijs voor de Vrede, terwijl hij officieel nog niets bereikt had. Toch lukte het hem om in Havanna vrede te sluiten met aangepaste voorwaarden. Deze week zijn de toenaderingen met de ELN begonnen. Maar wat zijn de globale verschillen tussen de FARC en ELN?
FARC en ELN lijken op elkaar
Wie zich dieper in de geschiedenis van beide guerrillabewegingen verdiept, zal erachter komen dat ze in eerste opzicht nogal op elkaar lijken. Beiden zijn immers begonnen in de jaren ’60. De Ejército de Liberación Nacional, begon in 1965. De Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia–Ejército del Pueblo (FARC-EP) werd gesticht tussen 1964-1966. De FARC is hiermee de oudste guerrillagroep van Zuid-Amerika.
Het is echter niet zo dat de FARC en ELN elkaar mochten of veel met elkaar optrokken. Regelmatig was het strijdtoneel bezet door deze twee ‘kemphanen’ die verschillende strijden met elkaar streden. In de essentie zijn beide ideeën dan ook verschillend.
Marxistische inslag
Beide partijen hebben een marxistische inslag. Dat houdt in dat men er een sociaal-theoretische en politiek-filosofische denkwijze op na houdt. Deze zijn gebaseerd op de ideeën en denkbeelden van Karl Marx en Friedrich Engels. Kort door de bocht betekent de theorie dat volgens de industriële revolutie een nieuwe klassenmaatschappij had geschapen waar de heersende klasse niet langer de mensen van stand, ofwel adel, waren, maar de burgerij, ofwel de middenklasse.
Volgens Marx moet de uitgebuite arbeidersklasse in opstand komen tegen de kapitaalbezitters. Deze opstand zou het einde inluiden van het kapitalisme en de liberale democratie. Deze zouden dan plaats moeten maken voor een socialistische samenleving. Uiteindelijk zou deze manier van samenleven leiden tot communisme.
Ontstaan van de ELN
In de jaren ’60 begon in Colombia verschillende groepen zich te roeren. In 1964 werd de ELN opgericht door Fabio Vásquez Castaño. Deze, in Cuba getrainde student, bekleedde samen met familieleden lange tijd verschillende belangrijke posities binnen de beweging. Wanneer een geliefd priester, Camilo Torres, vermoord werd veroorzaakte dit zoveel woede in de samenleving dat de ELN snel aan populariteit toenam. Eind jaren ’60 sloten zich daardoor veel katholieken bij de ELN aan. Zij kwamen voornamelijk uit de armere klasse van de Colombiaanse samenleving.
Van oorsprong gewelddadiger dan de FARC
Precieze cijfers bestaan er niet, maar men zegt dat wanneer de ELN op zijn top was, toen er tussen de 4000-5000 strijders actief waren. Geweld heeft binnen de ELN altijd een centrale plaats gehad om bereikbare resultaten te behalen. Het accent van de ELN ligt op militaire acties en gewapende acties. Het vreemde is dat zij al drie keer eerder probeerde aan de onderhandelingstafel met de regering te komen. De eerste keer was in 2002. Deze onderhandelingsgesprekken duurden maar liefst 5 jaar. In 2008 probeerden men het weer maar zonder resultaat. De aankomende maanden zullen uitwijzen of de ELN bereid is haar wapens neer te leggen. Er wordt door boze tongen in Colombia al beweerd dat de ELN achter de schermen bezig is om dezelfde en betere voorwaarden te krijgen dan de FARC.
Ontstaan van de FARC
Iets eerder dan de ELN werd ook de FARC in 1964 opgericht. Het ontstaan van de FARC verliep echter iets romantischer. De FARC is ontstaan als een soort coöperatie van boerenzelfverdedigingsgroepen. Deze streden al mee tijdens La Violencia tegen de conservatieve Colombiaanse regering. Tot zover de romantiek. De FARC omschrijft zichzelf het liefst als een politiek-militaire marxistisch-lennistische organisatie, geïnspireerd door het bolivarisme. Het bolivarisme is een politieke ideologie zoals deze bijvoorbeeld door Hugo Chávez werd aangehangen en uitgedragen. Het is een vorm van socialisme en is vernoemd van Simón Bolívar. Volgens de FARC vertegenwoordigen zij de armen van het platteland en heeft de Verenigde Staten teveel invloed op Colombia.
Een van de belangrijkste speerpunten van de FARC was dat zij fel streden tegen Plan Colombia. In dit plan stond de privatisering van natuurlijke bronnen en multinationals. Ook grootgrondbezitters waren regelmatig doelwit van ontvoeringen en afpersingen. Over het ledenaantal is de FARC altijd geheimzinnig gebleven. Op zijn hoogtepunt beschikte de boevenbende tussen de 13000-15000 leden.
Slot
Het verschil tussen de FARC en ELN zit hem veelal in opvatting en mate van geweld. Op dit moment worden de FARC-strijders berecht, gaan de maatschappij of politiek in. Hiervoor zijn verschillende demobilisatiekampen aangelegd om de strijders te ontwapenen en te berechten voor hun daden. Mocht ook de ELN zich aansluiten bij de vrede zullen zij dezelfde voorwaarde tegemoet kunnen zien als hun collega-guerrillos. Toch zal de onderhandelingen met de ELN lastiger gaan verlopen dan met de FARC is de verwachting.
Waar de FARC een strikt hiërarchische organisatie is waar men maar met één of twee mensen aan de onderhandelingstafel hoefde te zitten, is de ELN veel minder centraal georganiseerd. Dit regeerjaar is de laatste van Santos. Hij zei eerder al dat vrede in Colombia niet compleet is zonder dat de ELN zijn wapens zou neerleggen. Mocht hij in één jaar zowel de FARC als de ELN kunnen ontwapenen zou dit een historische prestatie zijn.
Het verschil tussen de FARC en ELN
foto’s ELN en FARC