Het was een historische dag vandaag. Bij velen hier in Nederland wapperde het prachtige tricolore van Colombia in de wind. Geheel terecht ook, want het vredesakkoord is ondertekend. Maar ondertussen is het volk zich aan het beraden of men het akkoord eigenlijk wel wil uitvoeren. De vrede lijkt er te zijn, maar tegen welke prijs?
Aankomende zondag gaan de stemgerechtigden naar de stembussen. De stemmers kiezen er dan voor of men het vredesakkoord definitief mag uitvoeren middels een referendum. Een “ja” of een “nee” volstaat. Santos zei eerder “Een halve eeuw burgeroorlog heeft diepe wonden achtergelaten bij de bevolking van Colombia”. “Dit akkoord verandert de geschiedenis van Colombia”.
Álvaro Uribe, de vorige president hoopt echter dat het volk massaal “nee” zal stemmen op 2 oktober. “Dit is geen eerlijk akkoord, maar strafontloping van de FARC”. “Het akkoord is geheel in het voordeel van de FARC”. Dat zijn stevige teksten van de ex-president die voorheen op dezelfde lijn zat als Santos en zelfs een termijn zij-aan-zij streed tegen de linkse groepering. Uribe is inmiddels senator en probeerde als president de FARC compleet uit te roeien door het inzetten van het leger. Nu voert hij campagne tégen het akkoord met de veelzeggende slogan ‘Paz si, pero no asi’. “Ja, tegen de vrede, maar niet op deze manier.
Wat is het probleem, er is nu toch eindelijk vrede?
Dat valt nog maar te bezien. De groep ELN heeft al laten weten gewoon door te strijden maar tot zondag de wapens neer te leggen, zodat het volk rustig kan gaan stemmen. Dezelfde berichten kwamen uit het kamp van de El Clan de Golfo (voorheen Los Urabeños). Verschillende peilingen leggen de verdeeldheid pijnlijk bloot. Lange tijd was het een echte nek-aan-nek race tussen kamp ‘ja’ en de nee-stemmers. De meest recente polls gaan dit moment op voor een overwinning voor ‘ja-stemmers’. Desalniettemin blijft het volk uiterst kritisch.
Het volk is het niet eens met de voorwaarden die er gesteld zijn voor de FARC en vindt dat er een aantal gewelddadige hoofdrolspelers van de groep hun straf ontloopt. Daarnaast is het natuurlijk een bizarre wending dat de FARC als politieke partij tien zetels mag bekleden in het congres. Het grootste pijnpunt voor de Colombiaanse bevolking is dat er is afgesproken dat de celstraffen worden omgezet in “alternatieve straffen”. Dat betekent dat in ruil voor getuigenissen over de daden, zij een andere vorm van straf krijgen. Erg duidelijk wordt het niet wat die “alternatieve straffen” dan inhouden. Deze regelingen gelden zowel voor FARC-strijders als voor paramilitairen en het Colombiaanse leger.
De vraag is, of de opkomst van a.s. zondag geen “plattelandsstemronde” wordt. De mensen in de grotere steden voelen en merken het effect van het conflicten al tijden niet meer. Dit speelt zich immers af in de jungle. Men verwacht dan ook een lage opkomst in onder andere Bogotá, Medellín en Cali.
Wat gebeurt er bij een uitkomst?
Santos gaf eerder in een interview met de Financial Times van New York al toe niet te beschikken over een “plan B”. Het enigste wat hij kon bedenken is dat het dan opnieuw oorlog wordt. Ook in Europa mogen Colombianen met een Colombiaans paspoort zondag gaan stemmen. De EU heeft de FARC zojuist officieel van de terreurlijst afgehaald.
Wanneer het volk “ja” zal stemmen worden er naar schatting 7000 strijders ondergebracht in speciale VN-kampen en officieel ontwapend. Volgens de afspraken van het akkoord hoeven zij zich juridisch niet te verantwoorden en krijgen ze zelfs een bijdrage om weer deel te nemen aan de maatschappij. De FARC zegt dit zelf niet te kunnen bekostigen, dit terwijl zij naar schatting honderden miljoenen hebben verdiend aan drugshandel.