Valentijndag in Colombia – Día de amor y amistad

Hier in Colombia is deze maand in bijna elke snoep- bloemen of parfumwinkel te zien dat het de maand van vriendschap en liefde is: “el mes de amor y de amistad”. Want in tegenstelling tot de rest van de wereld heeft Colombia een “dag van liefde en vriendschap” die sinds 1969 gevierd wordt: niet in februari, maar elke derde zaterdag van september. Het lijkt op Valentijnsdag, maar is natuurlijk nét even anders, en niet alleen vanwege de datum.

Door: Esther De Vries

Waarom in september en niet in februari?

Er bestaan, voor zover ik kon uitpluizen tijdens mijn niet al te uitputtende zoektocht op internet, twee redenen voor de “Dag van de Liefde en Vriendschap” in de maand September. De eerste, meest genoemde, was een strategische zet van de kooplieden die in 1969 de Colombiaanse regering overtuigden dat de datum beter van februari naar September gewijzigd kon worden.

Dit omdat veel Colombianen hoge kosten hadden in de maanden januari en februari in verband met het begin van het schoolseizoen (de meeste scholen hier hebben een schooljaar van eind januari tot eind november).

Door de uitgaven aan schoolbenodigdheden (boeken, potloden, pennen, stiften, schriften, knutselspullen moet je hier allemaal zelf bekostigen, naast het schoolgeld), hadden mensen geen budget meer over om “aan de liefde” te kunnen besteden. Een commerciële reden dus. Verkopers van bloemen, chocolaatjes, parfum, juweliers, restaurants, bars enz. varen er wel bij!

Verder was september een gunstige maand omdat het de enige maand is zonder verdere vrije dagen of festiviteiten. Aangezien september ook goed uitkwam qua school-uitgaven werd dus sinds 1969 de derde zaterdag van deze maand de dag van van liefde en vriendschap gevierd, oftewel “el día de Amor y Amistad”..

Overigens was het in het begin uitsluitend een dag van liefde: het was oorspronkelijk alleen bedoeld was om de liefde van een paar te vieren. De toevoeging “vriendschap” kwam later, zodat het feest niet exclusief was voor stellen en verliefden.

Hoe wordt de “día de amor y Amistad” gevierd?

Ik kan natuurlijk alleen mijn eigen ervaring beschrijven, maar wat ik hoor uit andere delen van het land komt het overeen: als iemand andere variaties weet, leuk om te delen in de commentaren! Binnen veel collega- of vriendengroepen en op scholen wordt “amigo secreto” gespeeld.

De meest simpele versie daarvan komt het meeste voor: eigenlijk zoals de lootjes bij sinterklaas: de namen van alle deelnemers worden op lootje geschreven en ieder trekt een lot… de naam die erop staat is jouw geheime vriend (amigo secreto).

Op mijn eerste baan, op het nationale kankerinstituut van Colombia in Bogotá speelden we het op deze manier, altijd gauw kijken wanneer je “geheime vriend” even naar het toilet ging of zo en dan gauw iets op de tafel achter laten. Op mijn huidige baan aan de universiteit pakken ze het nog een stukje serieuzer aan: het is een dubbelblind spel geworden.

Het zijn nog steeds lootjes, alleen niet met je echte naam: je moet twee keer een lootje trekken, de eerste is om te weten welke naam jij hebt, het tweede lootje is om te weten wat de codenaam van je geheime vriend is.

Als eenmaal je geheime vriend toegewezen is door het lot, zijn er twee versies van wat je voor die geheime vriend doet. De simple versie is: op de dag van de viering (derde zaterdag van september of een datum daar in de buurt) is er een gezellige bijeenkomst van alle deelnemers en worden er cadeaus uitgewisseld. De leukere, uitgebreidere versie is die waarbij je op bepaalde dagen van de week je geheime vriend gaat verrassen met lekkers: endulzar.

Bij endulzar moet je dus stiekem iets lekkers achterlaten op zijn/haar bureau of in een grote doos die ergens voor dit doel klaar staat en waar dan het lekkers voor diegene met een naamsticker of iets dergelijks wordt gestopt. Het is een serieuze toestand, want als je niet op de afgesproken dagen je endulzada achterlaat voor je amigo secreto krijg je een boete: iets lekkers voor álle deelnemers uitdelen op de grote dag.

Op de dag van de viering wordt er één voor één geraden wie je denkt dat je geheime vriend is: dus je zegt dan: ik denk dat “Carlos” mijn geheime vriend is, omdat …. . Vervolgens antwoordt Carlos of hij het echt was en zo niet, wordt de echte geheime vriend gevraagd op te staan en je het cadeautje te geven.

Zo het hele rondje door. Net voor de pandemie deden we de dubbelblinde versie met Colombiaanse zangers – en op de dag van de onthulling was de karaoke en moest iedereen raden wie de betreffende codenaam had, en moest de “échte” karaoke zingen. Hilarisch, zeker in mijn geval, want ik had ene “Claudia de Colombia” en had alleen op youtube even gezien wie die dame in het echt was.

En de “echte” Valentijnsdag dan?

De “echte Valentijnsdag” op 14 februari wordt ook steeds vaker gevierd, maar dan traditioneler met bloemen, chocolaatjes en voor je partner. Aangezien Colombia absoluut geen kaartjes cultuur heeft kom je Valentijnskaarten niet zoveel tegen.

Kortom, el mes de amor y de amistad is de maand waar mensen, vrienden, stellen en geliefden samenkomen om een ​​maand van geluk, vreugde, plezier en leven door te brengen. En daar is nooit iets mis mee, toch?