Het Colombiaanse explosieve spelletje Tejo staat ook wel bekend onder de bijnaam ‘Jeu de boules van Colombia’. Heb jij dit al eens gedaan? Niet? Dan moet je het beslist eens gaan doen. Bij voorkeur met een drankje op zoals Colombianen dit graag doen.
Tejo: het jeu de boules van Colombia
Zoals wij in Nederland darten, jeu-de-boulen en bowlen, spelen ze in Colombia al jaren hun eigen variant. De sport heet Tejo en wordt voornamelijk onder de arbeidersklasse veel gespeeld. Tejo is enorm verslavend en na een wedstrijd zitten je handen onder de klei en heb je een piep in je oren.
Wat is Tejo?
Tejo kun je 1-tegen-1 of in groepsverband spelen en het doel is om zo veel mogelijk punten te scoren. Het spel ontleent haar naam aan de ‘Tejo’. Dit is een metalen puck/schijf van ongeveer 680 gram waarmee de spelers om de beurt gooien.
De ‘Tejo’
Een Tejo-speelveld bestaat uit een baan van ongeveer 20 meter lang. Aan elk einde van de baan staat een metalen bord van één bij één meter, in een hoek van 45 graden. De spelers gooien de Tejo vanachter een lijn over het speelveld, richting het bord aan de andere kant van de baan. In het midden van elk bord is een metalen ring met een diameter van 11 centimeter geplaatst.
Dit wordt de bocín genoemd. Het bord is bovendienbedekt met een flinke laag klei zodat alleen de metalen ring nog zichtbaar is. Je scoort punten door de Tejo zo dicht mogelijk bij, of in de ring te gooien.
Het meest kenmerkende onderdeel van de sport zijn echter de ‘mechas’. Dit zijn een viertal kleine, papieren envelopjes gevuld met buskruit die op de metalen ring gelegd worden. De mecha ontploft als je de Tejo erop gooit. Dit geeft een knal vergelijkbaar met een rotje en levert extra punten op. Als dit lukt, is het de bedoeling dat je hard ‘MECHA!’ schreeuwt.
Het bord (‘el tablero’) met de ‘mechas’ duidelijk zichtbaar.
De historie van Tejo
Er zijn veel verschillende verhalen over het ontstaan van het spel en waar het precies vandaan komt. Ondanks dat er geen officiële feiten bekend zijn, is het meest gehoorde verhaal is dat het voor het eerst gespeeld werd door de inheemse bevolking van Colombia, zo’n 500 jaar geleden in het plaatsje Turmeque, Boyacá op zo’n 120 kilometer van Bogotá.
Een standbeeld van een Tejo speler in Turmeque, Boyocá.
Inmiddels is Tejo na voetbal de meest populaire sport in Colombia. En niet alleen in Colombia is het populair: buurlanden als Venezuela, Ecuador en Panama hebben allen professionele Tejo teams en competities.
De puntenverdeling van Tejo
Om punten te scoren, moet de Tejominimaal in de klei op het bord blijven steken. Als de Tejo uit de klei stuitert, krijg je geen punten. De punten worden als volgt verdeeld.
Tirodirecto: dichtstbijzijnde tejo bij het doel 1 punt
Mecha: het laten exploderen van een mecha 3 punten
Embocinada: gooi de tejo binnen de ring 6 punten
Moñona: gooi de tejo binnen de ring én laat een mecha exploderen 9 punten
De speler die het eerst bij 27 punten is, wint het spel.
De handsignalen die bij de scores horen.
De rol van bier
Tejo geniet, met uitzondering van de nationale kampioenschappen, niet veel media-aandacht. Echter, zijn er naast de ‘amateurs’ ook professionele toernooien, de ‘Torneos Relampago’. Hierbij kunnen prijzen als huishoudartikelen, waardebonnen, geld en zelfs auto’s gewonnen worden.
Deze toernooien zijn doorgaans goed georganiseerd, enorm populair en trekken veel publiek. Grote Colombiaanse biermerken als Águila en Poker spelen hierop in en geven hun naamsbekendheid en imago er een boost mee door toernooien flink te sponsoren. Inmiddels zijn de biermerken uitgegroeid tot de grootste sponsoren van de sport.
Tejo is overigens de perfecte sport voor hen die niet heel sportief zijn, want er hoeft niet heel veel bewogen te worden. Wees wel echter wel voorzichtig tegen wie je speelt, want de ongeschreven regel luidt: Wie verliest, betaalt!
Een toerist speelt op een klein veld een potjeTejo in Villa de Leyva, Boyacá.
